พานขันหมาก

-


 "ขันหมากมาแล้ว ขันหมากมาแล้ว มาแล้ว น้องแก้วรับด้วย วันนี้คนสวยแต่งชุดอะไร" (เพลงของ ไวพจน์ เพชรสุพรรณ ขันหมากมาแล้ว) ดังขึ้นเมื่อไร… เป็นอันว่าต้องมีงานแต่ง วันนี้ยายเล็กเลยมาเล่าให้ฟังเรื่องพานขันหมากที่ทำเอง และพานขันหมากที่ใช้ในงานแต่งมีอะไรบ้าง 


เมื่อประมาณ 2 ปีที่แล้ว มีงานแต่งหลาน พอดีพี่สาวกลับมาอยู่บ้าน 1 เดือน พี่สาวเลยชวนยายเล็กทำพานขันหมาก ทั้ง ๆ ที่ทำไม่เป็นกันเลยทั้งคู่

สองศรีพี่น้องใจกล้ามาก มีเวลาแค่ 4 วันต้องทำทั้งหมด 5 พาน ลังเลอยู่พักนึง "ตกลงทำก็ทำ" ยายเล็กตอบตกลง และได้บอกกับทางบ้านงานแต่งว่า จะทำพานขันหมากให้


พอสาย ๆ เราออกไปซื้ออุปกรณ์ในตัวเมือง จังหวัดกาญจนบุรี เพื่อมาทำพานขันหมาก ได้ผ้าโพลีออยมา 1 เมตร กระดาษสาสีเขียว 1 ม้วน ที่บ้านมีพานอยู่แล้ว 4 พาน ซื้อเพิ่มอีก 1 พาน แล้วต้องใช้อะไรอีกงงมาก เพราะไปแบบไม่ได้ศึกษาข้อมูลเลย ซื้อเท่าที่นึกออกแล้วกัน


ตั้งหน้าตั้งตาทำกันแทบไม่ได้นอน เปิด YouTube ดูวิธีทำหาข้อมูลใน google สรุปเสร็จทันใช้งาน แต่รูปทรงจะดูแปลก ๆ อย่างในรูป



พานชุดแรกหัดทำจาก YouTube

พานขันหมาก เป็นพานที่ฝ่ายเจ้าบ่าวเชิญมาที่บ้านฝ่ายเจ้าสาว ในขบวนขันหมาก จะมีชุดพานขันหมาก อาทิเช่น พานขันหมากเอก พานเชิญขันหมาก พานสินสอดเงิน พานสินสอดทอง พานธูปเทียนแพ พานแหวนหมั้น พานขนมมงคล พานกล้วย - อ้อย พานส่งตัวเข้าหอ


 

หลังจากที่ได้ทำพานขันหมากงานแต่งหลาน ยายเล็กเริ่มชอบ เลยฝึกทำพานขันหมากจาก YouTube หัดย้อมผ้า หัดพับกลีบแบบต่าง ๆ หัดตัดโฟม และพยายามทำทุกขั้นตอนด้วยตัวเอง








ปัจจุบันยายเล็กยังหัดทำชุดพานขันหมากอยู่ ให้เช่าและขายอยู่ที่บ้าน ราคาเช่าชุดละ 2,000 บาท ในชุดพานขันหมากจะมีให้ 5 - 6 พาน และมีถาดสีทองใส่ของมงคล ในขบวนขันหมากให้เช่า 24 - 40  ใบ ที่ร้านไม่มีบริการส่งนะคะ


พานขันหมากเอกทำจากผ้าประดิษฐ์

พานขันหมาก ของมงคลที่ต้องใส่ในพานขันหมากเอก มีดังนี้ หมากพลู ใบเงินใบทอง ใบนาค ใบรัก ใบขนุน ข้าวตอกข้าวเปลือก ถั่วเขียว งา ถุงเงิน ถุงทอง ดอกรัก ดอกดาวเรือง ดอกบานไม่รู้โรย


ผู้อ่านท่านใด ที่อยากหัดทำพานขันหมากเข้าไปดูวิธีทำได้จากคลิปนี้

พานขันหมากผ้า https://www.youtube.com/watch?

การพับกลีบกระพุ้ง การพับกลีบคอเสื้อ ผ้าลงเจลาติน https://www.youtube.com/watch?

เทคนิคการพับคอม้าให้ตรง - มือใหม่ควรดู https://www.youtube.com/watch?



พานส่งตัวเข้าหอ

พิกัดร้านพานส่งตัวเข้าหอ


พานขันหมาก ที่ใช้ในงานแต่งแต่ละท้องถิ่น จะจัดชุดพานขันหมากคล้าย ๆ กันไม่แตกต่างกันมากนัก พานขันหมากจัดขึ้นเพื่อแสดงความเคารพนบนอบต่อพ่อแม่ ต่อผู้ใหญ่ของฝ่ายเจ้าสาว ซึ่งเป็นขนบธรรมเนียมประเพณีที่สืบทอดกันมาตั้งแต่สมัยโบราณ

ดอกรัก ดอกกุหลาบผ้า